Antiratni porukom, ali atipični formom, ovogodišnji završetak sedamnaestog po redu KRAF-a (Kragujevačkog festivala antiratnog, angažovanog i akademskog filma), predstavlja publici u okviru pratećeg programa festivala, jednu sjajnu pozorišnu predstavu.

Radi se o predstavi “Srpska drama”, koju će po tekstu Siniše Kovačevića i režiji Zorana Kovandžića, odigrati Pozorište “Čkalja” iz Kruševca poslednjeg festivalskog dana u petak, 27.10.2023. godine od 20:00 u Pozorištu za decu i mlade u Kragujevcu. Naravno, uz slobodan ulaz za publiku, ne samo radi tradicije KRAF-a i njegove pionirske inicijative u razvoju publike kulturnih događaja grada, nego i činjenice da je 2020. i zvanično proglašen jednom od kulturnih manifestacija od javnog značaja za grad.

Maestralno akcentujući sav besmisao ratovanja i uzočne smrti, kao zlu kob ovih prostora i nacije, u vremenu kada nažalost ratovi ponovo besne Evropom i Bliskim Istokom, a oružje zveči i u okruženju, iskusni “pozorišni vuk” Kovandžić, kao jedan od osnivača alternativnog pozorišta (kultni ZA teatar) i uopšte nezavisne kulture Kruševca, izmešta originalnu fabulu iz Velikog Krčmara u okolini Kragujevca – u Veliku Drenovu u okolini svog grada i faktički na Kosovo, kao arhe – polazište ratnih sukoba Srbije. Time je postavio, ne meta-dramu, nego meta-antiratnu predstavu, minimalnom scenografijom i brižno odabranom audio-vizuelnom dopunom, što je sve u funkciji poruke o večitoj “srpskoj drami” rata, koja vodi jedino u smrt, grobove i gubljenje životnog smisla ljudskosti i čovečne egzistencije na ovoj planeti.

Međutim, Kovandžićeva ideja ne bi bila lako teatarski izvodljiva, da nije vrsne glumačke ekipe, jednog kreativnog spoja sadašnjih i budućih državnih pozorišnih akademaca i dugogodišnjih nezavisnih umetnika, koja potvrđuje tezu Euđenia Barbe o “plutajućim ostrvima” kulture gde god bivstvovali. Gledajući igru Vladimira Jelića, Ljubiše Jovanovića, Stefana Markovića, Ivana Bogićevića, Jovana Jevtića, Zlatka Karajovića, Đorša Kušića, Luke Kijačića, Pavla Vučićevića i Siniše Jevtića, uz kreativnu tehničku podršku Ernesta Međedovića i Marka Višnjića, slušajući autentični moravski narativ i shvatajući poruku o besmislu rata tokom cele predstave, publika je uvučena u splet smeha, tuge i mučne tišine, kao odgovora i reakcija.

Predstava je do sada, nakon prošlogodišnje premijere u Kruševcu imala šesnaest igranja u zemlji i regionu (Beograd, Vukovar, Šid, Čačak, Gornji Milanovac, Vranje, Gračanica…), po metodi “stare škole”(zapravo osnovnoj) koju Pozorište “Čkalja” godinama koristi – “na karte”, a njihovo oživljavanje zaboravljenih Domova kulture i povratka publike po rasinsko – šumadijskim varošicama i selima (Aleksandrovac, Jasika, Trebotin, Žabare, Velika Drenova, Veliki Šiljegovac…) sa ovom pozorišnom predstavom je odličan i redak primer razvoja publike i prevashodno pozorišne umetnosti danas.

Ovogodišnji gosti KRAF-a i Kragujevca, Pozorište “Čkalja” iz Kruševca (eto i simbolike, dve ex-YU glumačke legende koje su bile nerazdvojni satirični par, Milosav Mija Aleksić iz okoline Kragujevca kome se godišnjica rođenja obeležava ove i Miodrag Petrović Čkalja čija je sledeće godine), od svog nastanka 2016. godine, kao nezavisna umetnička grupa sastavljena od mladih ljudi i iskusnih kulturnih delatnika, predstavlja kulturni “ekces” u najpozitivnijem smislu u celom Rasinskom okrugu i daleko šire.

Oni ostvaruju ciljeve u oblasti teatra, filma, poezije i edukacije u kulturi i umetnosti i do sada su realizovali više predstava (“Rezač kokosa” Ane Dabmian, “Sud” Zvonimira Kostića, “Profesionalac” i “Maratonci ponovo trče” Dušana Kovačevića, “Crni Gruja” Aleksandra Lazića, “Interesne laži” Reja Kunija i Džona Čepmena, “Bure baruta” Dejana Dukovskog, “Bliski stranci” Paola Đenovezea, “Ćelava čistačica” Mone Jović…), preko sto igranja na sceni u Kruševcu i drugim gradovima i animirali više od stotinu mladih umetnika proteklih godina.

Bitno je napomenuti i da su prošle godine organizovali prvi pozorišni “fleš mob” u Kruševcu (“Romeo i Julija” ispred kultnog “Grizlija”, njihove druge kuće) i prvu školu dramskih umetnosti, a ove prvu reviju angažovanog autorskog filma, uz mnogobrojne kulturne akcije gde mladi glumci poezijom, dramom i muzikom animiraju publiku. Trenutno rade na nekoliko predstava za novu sezonu (mada su rođeni za avangardni teatar i klasičnu dramu, najzad je i komedija, shodno nazivu došla ponovo na red), pripremi originalnih festivala i promociji svog rada aktuelnim predstavama u Srbiji i regionu.

POP Forum tim

Foto: Plakat predstave.